In drie stappen samen sterker – lokale netwerkvorming ouderenzorg

Waar je vroeger even binnen de muren van het verpleeghuis een collega aansprak met een vraag, is de zorg voor ouderen in de thuissituatie hedendaags veel meer versnipperd. Je komt niet altijd spontaan meer een andere hulpverlener tegen. Dat vraagt om actiever samenwerken en sámen acties uitzetten om de zorg te verbeteren en toekomstbestendig te maken voor kwetsbare ouderen. Zorgverleners in Culemborg, Geldermalsen en Deil gingen aan de slag. Wat leerden we van deze trajecten netwerkvorming?

De netwerkvorming bestaat uit drie fases, waarbij Geldermalsen en Culemborg fase 1 (ontwikkelen) hebben afgerond en Deil begin 2021 fase 2 (uitwerken en actieonderzoek) afrondde. Het project is in Geldermalsen en Culemborg (fase 1) procesmatig geleid en ondersteund door GGD Gelderland-Zuid en Mura Zorgadvies, in Deil begeleidde Mura het traject (fase 1 + 2). Alle trajecten werden financieel mogelijk gemaakt door ZonMw. Fase 3 (verduurzaming) is een volgende stap.

Van visie naar doen

Tijdens vier (digitale) werksessies gingen in fase 1 professionals uit huisartsenzorg, thuiszorg, welzijn, sociaal domein, apotheek, specialist ouderengeneeskunde, paramedici, én ouderen zelf aan de slag om het netwerk vorm te geven. Ze ontwikkelden een gezamenlijke visie, ambitie, doelen voor de groeiende groep thuiswonende (kwetsbare) ouderen. Ook maakten zij op basis van omgevingsanalyse, knelpunten en kansen plannen om met twee onderwerpen aan de slag te gaan. De gekozen onderwerpen bij de drie netwerken: het MDO, casemanagement, OZOverbindzorg, valpreventie en eenzaamheidsreductie.

In Deil is in fase 2 het gemaakte plan uit fase 1 uitgevoerd en begeleidde Mura Zorgadvies middels actieonderzoek het netwerk. Werkt de uitvoering zoals bedoeld? Wat moet er worden bijgesteld? Hoe krijgen we het beter? En, wat is onze volgende verbeteractie? De netwerken worden gedurende het traject in de leerstand gezet, waarmee wordt beoogd dat zij leren om zelf continue verbeterstappen te blijven zetten.

Bouwen aan succes

Stoppen met praten en starten met uitvoeren. De regie bij ouderen leggen en ze niet vergeten te betrekken. De bestaande eilandjes verbinden. Dagelijks kleine stappen zetten. In de leermodus komen. Zomaar een aantal punten die de zorgverleners tijdens de lokale netwerkvormingsbijeenkomsten in Culemborg, Geldermalsen en Deil antwoordden op de vraag: wat moeten we doen om de plannen tot een succes te maken? Ook de oudere kreeg een belangrijke rol en zat iedere (digitale) sessie weer aan tafel. Dit legde de nodige ervaringsverhalen op tafel en liet de noodzaak zien om nu écht stappen te zetten met elkaar.

De geleerde lessen?

• Het begint met elkaar en elkaar werk beter te kennen. Netwerkleden ervaren dat ze nu makkelijker contact opnemen met elkaar. Het is ook heel waardevol om gezamenlijk een doel te hebben en samen ideeën voor verbeteringen in de zorg voor de oudere te bespreken en oplossingsrichtingen te bepalen;
• Er zijn veel gedeelde ervaringen rondom knelpunten en benodigde verbeteringen van de zorg. Er is veel gezamenlijkheid, ook in de behoefte aan samenwerking en verbetering. De knelpunten op het gebied van thuiswonende ouderen worden door alle partijen ervaren;
• Middels kleine stapjes vooruitgang boeken; niet te groot en niet te breed starten. Het concreet maken van de acties. Het meenemen van ervaringen opgedaan in andere gemeenten door input van professionals die regionaal werken was handig;
• Het ervaren van de meerwaarde van het betrekken van een oudere. Zij kunnen uit eigen ervaring of over ervaringen vanuit hun eigen achterban spreken en hebben zo een waardevolle inbreng in het project;
• Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder! Er was een grote en brede opkomst van alle netwerkpartners vanuit zorg, medisch en welzijn domein. Door samen met alle lokale partners rondom de huisartsenpraktijkten visie en ambitie te bepalen, ontdek je dat alle partijen het beste voor de oudere willen. Samen bepaal je dan vervolgens hoe dan en kom je tot écht concrete verbeteringen.

Geen eilandjes, maar samen verder

Hoe hangt de vlag er dan nu bij? Álle deelnemers bekrachtigen na de digitale sessies de intentie voor samenwerking middels een ondertekende verklaring. De deelnemers willen echt als netwerk verder. Zij zien de meerwaarde om regelmatig bij elkaar te komen om met elkaar te werken aan het verbeteren van zorg voor thuiswonende ouderen. Allen committeren zich aan de uitvoer van het plan en willen niet op eigen eilandjes blijven, maar elkaar juist versterken. Zo zijn de netwerken nu op diverse manieren aan de slag met de uitvoering van de plannen.

Ook stelde ZonMw recentelijk de zogenaamde ‘Uitwerkings- en verduurzamingssubsidie lokale netwerken samenhangende ouderenzorg- doorstroom naar Fase II/III’ open zodat er ook een financiële impuls komt om de uitgevoerde acties te toetsen middels actieonderzoek en de netwerken te verduurzamen. Zo zorgen we ervoor dat we op het juiste spoor blijven en werken aan passende acties voor de thuiswonende oudere.

Ook interesse om met een al bestaand netwerk subsidieaanvraag te doen? Neem contact met Suzan Buitenhuis op.

Hier lees je meer over de resultaten in Deil, Geldermalsen en Culemborg:

• Ouderenzorg: leren van elkaar door netwerkvorming
• Netwerk Ouderenzorg Deil houdt zichzelf scherp met actieonderzoek
• Huisarts Peter van de Woestijne over netwerk ouderenzorg Deil
• Multidisciplinair Overleg en casemanagement verbeteren ouderenzorg in Deil