Mentale druk bij jongeren: Vier voorbeelden voor een goede geestelijke jeugdgezondheid

De Nederlandse Jeugd is relatief gelukkig. Toch zien we de mentale druk bij jongeren toenemen en ook de vraag naar Jeugdzorg neemt toe. Eerder deze maand vond het congres “Het relaxte kind” van de Guus Schrijvers Academie plaats. Mura was erbij en deed inspiratie op om de zorg voor de jeugd van 0-18/23 sterker en beter te maken.  In dit artikel delen we vier inspirerende voorbeelden om het mentaal welbevinden van de jeugd te stimuleren en het ontstaan van problemen te voorkomen.

1: Versterk het welbevinden van jongeren

Geluk onder druk? – UNICEF 

Jongeren ervaren het meeste stress door school en minder door thuis of social media. Zo blijkt uit het grootschalig onderzoek “Geluk onder druk” van UNICEF. Met name de ervaren druk door schoolwerk is in de afgelopen jaren toegenomen. Bijna de helft van de 16-jarigen ervaart druk door schoolwerk. Wat helpt om het welbevinden van jongeren te versterken? We lichten er enkele adviezen uit die jongeren zelf geven:

1. Verlaag schooldruk en geef meer aandacht aan persoonlijke ontwikkeling op school;
2. Zorg voor een veilige omgeving: van een veilige schoolsituatie tot een veilige thuissituatie;
3. Zorg voor laagdrempelige hulp en ondersteuning bij psychische problemen, doorbreek het taboe hieromtrent en bied een luisterend oor;
4. Jongeren hebben advies voor andere jongeren: zoek niet steeds méér in het leven, heb respect voor elkaar, accepteer minder fijne dingen, blijf positief en vraag hulp.

Deze en andere adviezen zijn terug te lezen in het vorig jaar verschenen rapport “Geluk onder druk?”. Mura houdt zich al volop bezig met de (mentale) gezondheid van jongeren en zet bijvoorbeeld in op oplossingen die bijdragen aan een sterke eerste lijn en aan meer preventie, zoals in het Preventieakkoord Culemborg.

2: Zet in op preventie van depressie en suïcidaliteit op het Voortgezet Onderwijs

Succesvolle Capelse aanpak

De hoeveelheid aanmeldingen bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in Capelle aan den IJssel van jongeren met suïcidale gedachten via diverse scholen vormde aanleiding om te starten met de ketenaanpak gericht op preventie, signalering en ondersteuning van jongeren met depressieve klachten en/of suïcidale gedachten. De aanpak is in samenwerking met het CJG, gemeente en scholen tot stand gekomen en behelst o.a. de afname van de Vragenlijst over Zelfdoding en Zelfbeschadiging (VOZZ) bij alle leerlingen op het voortgezet onderwijs. Als uit de VOZZ blijkt dat een leerling zorg nodig heeft dan wordt passende hulp ingezet. Met de Capelse aanpak zijn zeer positieve resultaten geboekt. De VOZZ maakt het makkelijker voor jongeren, docenten en hulpverleners om het gesprek over suïcidaliteit te voeren en passende hulp te bieden.

Voor meer informatie, zie Nederlands Centrum Jeugdgezondheid | Succesvolle aanpak van depressie en suïcidaliteit door CJG Capelle aan den IJssel (ncj.nl).

3: Versterk de ouder-kindrelatie

Geestelijke gezondheidszorg voor ouders

“Een relaxt kind begint met een relaxte ouder”, aldus orthopedagoog-generalist Esther van Efferen-Wiersema werkzaam bij het Erasmus MC Rotterdam. Wat werkt? Er liggen veel kansen in het versterken van de relatie tussen ouder/verzorger en kind. Enerzijds omdat verbinding met anderen een buffer blijkt te zijn tegen stress en veerkracht ondersteunt. Anderzijds omdat het versterken van de ouder-kindrelatie ruimte geeft voor een positieve benadering, gericht op de kracht van ouders in plaats van het onvermogen. Vaak staan ouders niet open voor hulp als het gaat om (psychische) problemen, maar wel voor hulp gericht op het versterken van de ouder-kind relatie. Alle ouders willen het immers goed doen voor hun kind.

Het Erasmus MC Sophia heeft samen met de gemeente Rotterdam in dit kader het platform ‘Connect2Grow’ gelanceerd. Dit is een digitaal platform dat (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie volgt en ondersteunt bij het opbouwen van een gezonde ouder-kindrelatie tot het eerste levensjaar van hun kind. Zwangere vrouwen en partners kunnen door diverse zorginstellingen aangemeld worden voor het platform, waarna een multidisciplinair team van Rotterdamse zorgverleners samen met (aanstaande) ouders in kaart brengt wat er nodig is dat ouders meer contact maken met de baby en van daaruit een band opbouwen. Een mooie aanpak, die ook goed past bij de projecten Kansrijke Start, waar Mura bijvoorbeeld in Ede en Veenendaal bij betrokken is.

4: Zet hulpverleners, ouders en jeugd aan het roer in de jeugdzorg

Manifest De JeugdSprong

In mei dit jaar heeft de Denktank Jeugdsprong tien aanbevelingen gedaan voor een beter jeugdzorgstelsel. In plaats van oplossingen zoals meer geld voor gemeenten of het terugdraaien van de decentralisatie pleit de denktank voor een meer integrale, brede, onafhankelijke en vernieuwende visie op jeugdzorg. Drie aanbevelingen hebben raakvlakken met de oplossingsrichtingen waar Mura op inzet en zijn als volgt:

1. Flip the system: Zet professionals en cliënten zoveel mogelijk zelf aan het roer in de jeugdhulp en -zorg, zodat een zo effectief en liefdevol mogelijke jeugdhulp ontstaat.
2. Verminder de druk op jeugdzorg door preventieve voorzieningen buiten de jeugdzorg.
3. Organiseer in elke gemeente een privaat georganiseerde, stevige gezaghebbende en deskundige eerstelijnsvoorziening voor jeugdzorg.

Meer informatie over deze en andere aanbevelingen lees je in het Manifest De Jeugdsprong.

Ben jij ook geïnspireerd geraakt en wil je meer weten? Neem dan contact op met Anneke Jansen of Suzan Buitenhuis.