Vroegtijdige zorgplanning: inspiratie uit de Gelderse Vallei

De meeste ouderen overlijden tegenwoordig in het ziekenhuis of verpleeghuis. Slechts een kwart van de ouderen overlijdt thuis, terwijl driekwart aangeeft dit graag te willen. Vroegtijdige zorgplanning kan onnodige en onwenselijke ziekenhuisopnames en behandelingen voorkomen. Dit komt de patiënt ten goede en een positieve bijkomstigheid is de vermindering van zorgkosten. Huisartsen Gelderse Vallei (HAGV) en Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV) willen het mogelijk maken dat vroegtijdige zorgplanning een vanzelfsprekend onderdeel van de verleende zorg in de regio wordt. Ze vroegen Mura het project mede vorm te geven.

Vroegtijdige zorgplanning: vanzelfsprekend
Een multidisciplinaire werkgroep met hierin een kaderhuisarts, praktijkverpleegkundige ouderenzorg, verpleegkundig specialist huisartsengeneeskunde en thuiszorg, ic-arts en  specialist ouderengeneeskunde heeft zorgvuldig nagedacht wat er nodig is om vroegtijdige zorgplanningsgesprekken vanzelfsprekend te maken. Het doorbreken van taboes en het faciliteren van betere verslaglegging en overdracht zijn hierbij belangrijke speerpunten. Patiënten én zorgverleners moeten durven praten over kwetsbaarheid. Er is behoefte aan het delen van informatie én het gebruik van dezelfde terminologie. Afspraken werken alleen als deze bekend zijn op de plek in de keten waar ze moeten worden uitgevoerd.

Voorbeelden om vroegtijdige zorgplanning handen en voeten te geven:

• De werkgroep heeft gezamenlijk in december 2018 het symposium ‘Goede zorg begint bij vroegtijdige zorgplanning’ georganiseerd. De ruim 100 deelnemers werden deze avond geïnspireerd en gemotiveerd om vroegtijdige zorgplanning in hun eigen praktijk toe te passen en de samenwerking in de keten te bevorderen;
• Er is een behandelwensenformulier ontwikkeld met als doel om de communicatie in de keten te bevorderen;
• Om huisartsen te ondersteunen bij het implementeren van vroegtijdige zorgplanningsgesprekken in de praktijk wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan een stappenplan;
• Tot slot zet de werkgroep zich in om de vastlegging en overdracht van een vroegtijdig zorgplanningsgesprek te uniformiseren ten behoeve van de continuïteit in de keten. Door het behandelwensengesprek in de keten aandacht te geven, is de kans groter dat een patiënt op een gepast moment een gesprek krijgt aangeboden;
• In meerdere poliklinieken in Ziekenhuis Gelderse Vallei worden sinds dit jaar vroegtijdige zorgplanningsgesprekken gevoerd. Een gespecialiseerde verpleegkundige en de medisch specialist gaan met patiënten en de naasten in gesprek over behandelkeuzes. Huisarts en patiënt krijgen het verslag van deze gesprekken. Lees hier meer informatie.

Wat is vroegtijdige zorgplanning?
Sinds vorig jaar is er een letterlijke vertaling van Advance care planning (ACP) én een officiële Nederlandse definitie: “Vroegtijdige zorgplanning stelt mensen in staat om doelen en voorkeuren te formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren te bespreken met familie en zorgverleners, en om eventuele voorkeuren vast te leggen en indien nodig te herzien” aldus Rietjens et al. 2018.

Rivierenland
Ook in Rivierenland starten we met een brede, pro-actieve aanpak van vroegtijdige zorgplanning. Dit betekent enerzijds dat we meer preventief bij (kwetsbare) ouderen aandacht hebben voor levensverwachtingsggesprekken: hoe geef je een zinvolle invulling aan de laatste levensfase? Daarnaast zetten we in de ‘laatste levensfase’ actief en cyclisch ACP in door middel van gesprekken en zorgplanning.