Oplossingsgericht werken, juist ook met ouderen

Oplossingsgericht werken wordt steeds meer omarmd in de huisartsenpraktijk. Maar het is ook een zeer geschikte methodiek om toe te passen in de ouderenzorg. Juist omdat deze groep zo hard groeit, is daar veel winst én werkplezier voor de zorgverlener te (be)halen. Bij Santé Partners gingen ze aan de slag met een inspiratiesessie oplossingsgericht werken met ouderen.

Diagnostiek is lastig

Ouderen worden steeds ouder en vaak spelen er diverse problemen en omstandigheden naast elkaar. Denk bijvoorbeeld aan cognitieve problemen, lichamelijke problemen en psychosociale omstandigheden, ofwel co-morbiditeit. Maar het medische model waarbij na een diagnose de prognose met een vaststaand behandelaanbod volgt, ‘dit gaan we doen’, werkt daarbij niet. De vraag naar het waaróm blijft vaak onduidelijk. Dat stelt René den Haan in zijn Blog over oplossingsgericht werken in de ouderenzorg. Hij is een ervaren trainer en een specialist in onder andere oplossingsgericht werken in de ouderenzorg. Wat zegt René er nog meer over?

Hulpverlening aan ouderen is maatwerk

Houvast voor wat er werkt moet worden gezocht in de hulpvraag: het doel van de cliënt en in de vooruitgang ten opzichte van het doel. Bij de hulpverlening aan ouderen gaat het vooral om maatwerk. Creatief (mee)denken en zo goed mogelijk aansluiten bij de hulpvraag. Hierbij staat het doel van de cliënt of patiënt voorop en zo wordt er verder gekeken dan de klacht of de stoornis. Oplossingsgericht werken biedt hierbij een praktische aanpak voor je dagelijkse contacten met ouderen, vol veerkracht en optimisme. Want iedere oudere heeft recht op persoonsgerichte zorg en ondersteuning, met oprechte aandacht voor zijn of haar welbevinden.

Santé Partners oplossingsgericht aan de slag!

Tijdens het vijfjarig bestaan van Mura Zorgadvies waarin het thema Veerkracht centraal stond, won Miriam Roozeman, kwartiermaker zelfstandig thuis bij Santé Partners, voor haar team een inspiratiesessie ‘Oplossingsgericht Werken in de Ouderenzorg’. René den Haan nam het team in april mee in de methodiek. Miriam vertelt: “Er kwamen meer medewerkers dan vooraf opgegeven vanuit verschillende niveaus van de organisatie. Zowel gebiedsmanagers, wijkverpleegkundigen als wijkzorgmedewerkers. Ook al kende ik de meeste termen en technieken, het was toch zinvol er informatie over te krijgen en vragen te kunnen stellen over hoe een en ander dan kan worden toegepast in de praktijk, bijvoorbeeld bij ouderen die niks willen. Je merkte ook vanuit de groep dat die behoefte er was. De trainer had een prettige manier van informeren en ook aandacht te geven aan de vragen.”

“De driehoek tussen vervoermiddel, routekaart en bestemming vond ik een eyeopener die zowel inzetbaar is in je werk als in de privésituatie. Ook de uitleg van René bij ‘stel je eens voor’ maakte dat ik opeens besefte hoe moeilijk we het ouderen soms maken met onze vragen. Ook werd duidelijk dat zorgmedewerkers eigenlijk steeds moeten omdenken vanuit probleem of diagnose denken, wat verlangd wordt vanuit bijvoorbeeld de zorgverzekeraars om een indicatie te krijgen, naar meer oplossingsgericht communiceren om de cliënt beter te bereiken. Het was een geslaagde en inspirerende middag, die ons zeker aan het denken heeft gezet”, aldus Miriam.

Waarom Oplossingsgericht werken werkt

Oplossingsgericht werken is een manier van werken die goed aansluit bij ouderen is, met als basis positieve cognitieve gedragstherapie. In plaats van het analyseren van problemen gaat de aandacht uit naar het inzetten en voortbouwen op  sterke kanten (veerkracht). De focus ligt op positieve uitzonderingen ten opzichte van de klacht of het probleem. Het doel van de client word geanalyseerd. Op basis van feedback van de cliënt wordt de behandeling vormgegeven. De zorgverlener volgt hierbij de visie van de cliënt. Hierdoor staat de cliënt (en zijn autonomie) volledig centraal.

De zorgverlener moedigt aan

Hoe gaat het in z’n werk? De zorgverlener heeft de taak om de oudere zo veel mogelijk aan te moedigen bij zijn eigen veranderingsproces. Hierbij maakt hij/zij gebruik van oplossingstaal. Dit houdt in dat de zorgverlener voortdurend let op positieve uitzonderingen en mogelijkheden. De zorgverlener geeft nooit ongevraagd advies en stelt vooral open vragen. Hierdoor ontstaat ruimte voor het verhaal van de cliënt. De oudere krijgt de kans -en tijd- om zelf na te denken over sterke kanten, doel en oplossingen. En dat motiveert. Een doel dat geijkt is op iets wat echt belangrijk voor de oudere is, zet aan tot verlangen en veranderingsbereidheid.

De stapjes die genomen worden zijn meestal klein, maar belangrijk genoeg om een positief verschil in het leven van de cliënt te maken. Merken dat je vooruitgaat motiveert om meer stapjes te zetten en zelf aan het werk te gaan. Aan de hand van positieve uitzonderingen worden volgende stapjes geformuleerd. Een groot voordeel hiervan is dat deze gedragingen al bekend zijn voor de cliënt. Hij hoeft dus niets bij te leren en bouwt voort op zijn eigen gedrag om vooruit te komen.

Training volgen?

Ben jij als professional werkzaam in welzijn, verpleeg- en verzorgingshuizen, wijkverpleging, huisartsenzorg (POH Ouderen en huisartsen), dementieconsulenten, specialisten ouderengeneeskunde of in de palliatieve zorg en ben je benieuwd hoe oplossingsgericht werken werkt? Er zijn regelmatig trainingen ‘Oplossingsgericht Werken in de Ouderenzorg’. Bekijk ons actuele trainingsaanbod.