De vijf ketenaanpakken in de zeven gemeenten in Gelderse Vallei
De zorgvraag in Nederland groeit, net als de zorgkosten. Dat vraagt om betere samenwerking tussen gemeenten en zorgverleners en om een verschuiving van zorg naar gezondheid. Met als doel een gezonde generatie in 2040, met een gezondere leefstijl, vitale ouderen en passend gebruik van zorg. De vijf ketenaanpakken spelen hierin een sleutelrol. In deze ketenaanpakken komen de doelstellingen van het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) samen.
We onderzochten hoe het staat met de implementatie van de vijf ketenaanpakken per gemeente en waar de regionale kansen liggen. Dat deden we in alle gemeenten in de regio Gelderse Vallei (Barneveld, Ede, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen). Het gaat daarbij om de volgende vijf ketenaanpakken:
- Kansrijke Start;
- Kinderen met overgewicht en obesitas;
- GLI: Volwassen met overgewicht en obesitas;
- Valpreventie;
- Welzijn op recept.
Wat is een ketenaanpak?
Het doel van ketenaanpakken is om regionale samenwerking tussen zorg en sociaal domein te bevorderen en een regionale infrastructuur voor preventieve zorg te creëren rond een bepaald thema. Het is belangrijk dat gemeenten en zorgverzekeraars hierin samenwerken.
Hoe pak je een ketenaanpak aan?
Het implementeren van een ketenaanpak is niet eenvoudig. Een voorwaarde daarvoor is intensieve samenwerking tussen verschillende organisaties en professionals. Gelukkig kunnen we vaak voortbouwen op bestaande goede initiatieven en bestaande samenwerking uit eerdere Lokale Preventie Akkoorden (LPA). In het rapport benoemen we verschillende concrete aanbevelingen die bijdragen aan de implementatie van de ketenaanpakken.
Acht tips om de ketenaanpak vorm te geven:
- Stel regionale en lokale regievoerders aan: Zorg dat de opdrachten vanuit de gemeente of regio worden belegd bij (samenwerkende) organisaties;
- Geef de ketenaanpak vorm: Definieer visie, interventies, afspraken, organisatie en betrokken partners;
- Geef ook praktische invulling: Bied praktische invulling aan de regionale preventie-infrastructuur naast de governancestructuur;
- Borg de ketenaanpakken: Veranker de ketenaanpakken binnen het regioplan op de verschillende samenwerkingstafels;
- Werk samen als gemeenten en zorgverzekeraars: Bespreek met zorgverzekeraars de samenwerking en financiering van ketenaanpakken;
- Verhelder randvoorwaarden: Zorg dat de algemene en specifieke randvoorwaarden van de ketenaanpakken duidelijk zijn voor projectleiders en verantwoordelijken;
- Monitor en evalueer: Maak gebruik van verschillende handreikingen voor monitoring en evaluatie;
- Deel en wissel kennis uit: Professionals kunnen en willen van elkaar leren en best practices delen.
De ketenaanpak, lokaal en/of regionaal?
De start van ketenaanpakken is veelal lokaal gericht. Lokale samenwerkingen, zoals eerstelijns samenwerkingsverbanden, hebben een positief effect op de uitvoering van ketenaanpakken. Deze samenwerkingsverbanden zorgen ervoor dat gemeenten gemakkelijker verbonden zijn met het eerstelijns zorgdomein.
Echter, ook regionale samenwerking is nodig. De regionale preventie-infrastructuur bevindt zich vaak nog in de kinderschoenen. Dat kan de voortgang belemmeren, doordat lokale werkgroepen geen input kunnen leveren aan of informatie kunnen ophalen vanuit de regio. Meerwaarde van regionale samenwerking ligt ook op het gebied van inkoop van interventies, scholing, kennisdeling en landelijke bewustwordingscampagnes.
Hoe verder?
Het is van cruciaal belang dat gemeenten, samen met hun partners, de ketenaanpakken concreet vormgeven om zo kwetsbare doelgroepen te signaleren, screenen en hen interventies aan te bieden. Alle schakels in de keten moeten de te volgen aanpak kennen en weten wie welke rol vervult. Het versterken van samenwerking tussen partners, het bereiken van inwoners en het creëren van overzicht in het structurele aanbod aan interventies zijn hierbij essentieel. Het betrekken van de doelgroep, vooral kwetsbare groepen, is nog een aandachtspunt.
Benieuwd naar het rapport? Of wil je meer weten over ketenaanpakken en hoe deze vorm te geven? Neem dan contact op met Huub Creemers of Annemarie Winkelman.