‘Vallen en Vitaal bewegen Rivierenland’, waarin preventie en zorg samenkomen
Steeds meer ouderen vallen. In Rivierenland gaan de partners van het programma ‘Samen… Oud in Rivierenland’ daarom gezamenlijk met dit onderwerp aan de slag. We zetten in op twee sporen om effectief bij te dragen aan het verminderen en voorkomen van valongevallen bij ouderen. Ten eerste op collectieve preventie zoals bijvoorbeeld bewegen en het doen van aanpassingen in de openbare ruimte. En ten tweede op individuele, geïndiceerde preventie zoals valtrainingen en medicatie reviews. Deze integrale aanpak omvat de collectieve lokale infrastructuur in het sociaal domein en nulde lijn, en gerichte ketenzorg vanuit de eerste en tweede lijn. Deze brede integrale aanpak is wat nu vaak mist en waarom losse -goedbedoelde- projecten en interventies te weinig effectief zijn. Hoe dan wel?
Begin eerder!
Door valpreventie kan het aantal valincidenten en de hierdoor veroorzaakte zorgvraag worden voorkomen. Tijdige aandacht voor blijven bewegen draagt ook bij aan (meer) gezondheidswinst in het algemeen en het behoud van zelfredzaamheid. Zo blijven ouderen fysiek sterker, vermindert hun kans op sociale isolatie en blijven ze sociaal actiever én mobieler. Fit en vitaal blijven is in de Rivierenlandse aanpak het uitgangspunt. Ook bewustwording van ouderen is van belang (‘blijf doen wat je altijd al deed’), evenals de sociale functie van (samen) bewegen en behoud van mobiliteit. Want ‘vallen’ is vaak geen onderwerp voor ouderen… totdat ze vallen!
Vallen: dat gebeurt mij niet
Er bestaan verschillende, integrale valpreventieprogramma’s: sommige bewezen effectief andere met sterke aanwijzingen voor effectiviteit. Maar de doelgroep maakt er helaas nog relatief weinig gebruik van. Uit landelijke cijfers weten we dat slechts zo’n 10% van de doelgroep deelneemt aan valpreventieprogramma’s. Veel ouderen denken (ten onrechte) dat zij nog geen risico lopen op een val. Om die reden staan ze niet open voor een valrisicoscreening. Ouderen blijken ook vaak een verkeerd beeld van valpreventie te hebben. Daardoor zijn zij niet geneigd deel te nemen aan een valpreventieprogramma. Aan de andere kant falen valpreventieprogramma’s vaak vanwege een gebrek aan interprofessionele samenwerking in de hele keten. Als er al gescreend wordt op valrisico, wordt minder dan de helft van de ouderen met een verhoogd valrisico daadwerkelijk doorverwezen naar een valpreventieprogramma. Uitvoerders van valpreventieprogramma’s staan vaak ook onvoldoende in contact met de betrokken zorgprofessionals (bron: Onderzoeksproject FRIEND, Hogeschool Utrecht).
Twee sporen
In Rivierenland richten we ons op beide sporen: vitaal blijven bewegen, om zo preventief aan valpreventie te doen, maar vooral omdat bewegen leuk is, je zo sociale contacten onderhoudt en lekker in je vel zit. En daarnaast op een regionale ketenaanpak voor hoogrisicogroepen, zodat ouderen met een valrisico tijdig worden gesignaleerd en de zorg en ondersteuning goed is afgestemd. GGD Rivierenland en Mura Zorgadvies trekken hierin samen op als projectleiding. Ze werken hierin samen met gemeenten, Menzis en zorgpartners. In 2021 starten we in twee gemeenten met een pilot om de lokale preventieve infrastructuur te ontwikkelen en te versterken en ontwikkelen we een zorgpad voor hoogrisicogroepen. Wordt vervolgd!