Uit onderzoek naar dagactiviteiten voor mensen met dementie blijkt: werk aan zichtbaarheid

Dit voorjaar startte het onderzoek naar dagactiviteiten voor mensen met dementie binnen de gemeenten Culemborg en Tiel. Met een enthousiaste werkgroep onder leiding van Mura Zorgadvies onderzochten we wat er goed gaat en wat beter kan op het gebied van dagactiviteiten voor mensen met dementie. Waar ligt de behoefte van deze doelgroep, wat zijn kansen? Tijdens dit onderzoek was er extra aandacht voor mensen met dementie en een migratieachtergrond. Dit zeggen de resultaten.

Effecten van dagactiviteiten bij dementie

Deelname aan dagactiviteiten kent veel positieve effecten voor mensen met dementie. Het geeft bijvoorbeeld dagstructuur, het is uitdagend om deel te nemen aan wisselende activiteiten, het geeft het gevoel ertoe te doen, het ontlast de mantelzorger en versterkt het sociale netwerk door het ontmoeten van nieuwe mensen. De recent uitgebrachte dementiemonitor van Alzheimer Nederland laat gek genoeg zien dat maar 25% van de mensen met dementie gebruik maakt van dagactiviteiten. Een redelijk teleurstellend aantal mensen dus.

Explosieve groei

Wat maakt het belangrijk dat we goed in beeld hebben wat dagactiviteiten kunnen bieden en waar behoefte aan is binnen deze doelgroep in Rivierenland? Naar verwachting groeit het aantal mensen met dementie in 28 jaar met 248%. Uitgedrukt in cijfers betekent dat dat er in Rivierenland in 2050 maar liefst 6880 inwoners lijden aan een vorm dementie. Nu zijn dit er nog circa 2830. Om mensen met dementie en hun naasten goed te ondersteunen zijn passende dagactiviteiten dus een belangrijk onderdeel in de ‘zorg’ rondom dementie.

Onderzoek in drie stappen

Het onderzoek bestond uit drie stappen: ontwikkelen van een regiobeeld, een behoefteanalyse en een plan van aanpak. De afgelopen maanden hebben in het teken gestaan van interviews met mensen met dementie en hun naasten en/of mantelzorgers, focusgroepen met professionals en focusgroepen met mensen met dementie. Tijdens de interviews en de focusgroepen stonden vier thema’s centraal; het huidige aanbod, de behoefte, de mantelzorgers en mensen met dementie met een migratieachtergrond. De interviews en focusgroepen leidden tot prachtige gesprekken waarin veel nieuwe informatie en inzichten naar voren kwamen.

Op naar de wenselijk situatie, op naar de toekomst

Wat kwam er nou uiteindelijk uit het onderzoek? We beschrijven een aantal bevindingen.
Uit het onderzoek blijkt dat mensen met dementie veel behoefte hebben aan begrip van de maatschappij en het kunnen blijven deelnemen aan reguliere activiteiten. De omgeving zal dus meer moeten leren over het ziektebeeld dementie. Een van de reacties: ‘’Door onvoldoende kennis binnen de maatschappij vermijden mensen gesprekken met mij, men vindt mij dan een beetje gek, dat voelt niet goed’’. Naast meer kennis van de maatschappij is het sociale netwerk rond mensen met dementie en naasten belangrijk. Door de dementie is het mogelijk dat het sociale netwerk krimpt, terwijl dit juist een belangrijk onderdeel is van het welzijn van mensen met dementie.

Werk aan zichtbaarheid

Uit het onderzoek blijkt dat het zeer wenselijk is overzicht te creëren van de mogelijkheden binnen de gemeenten Culemborg en Tiel op het gebied van dagactiviteiten. En dat deze informatie ook laagdrempelig toegankelijk is voor mensen met dementie en/of hun mantelzorger. Zodat de eigen regie en zelfredzaamheid groeit. Ook bleek de zorgprofessional behoefte te hebben aan zo’n overzicht.

Dementie en een migratieachtergrond

Zoals eerder beschreven is er binnen dit onderzoek aandacht geweest voor mensen met dementie en een migratieachtergrond. Uit onderzoek blijkt dat inwoners met een migratieachtergrond, andere of minder zorgvragen rondom dementie hebben. Dementie komt twee tot vier keer vaker voor bij mensen met een migratieachtergrond. Ondanks dit gegeven zijn de zorgvragen rondom dementie binnen deze doelgroep erg laag. Uit het onderzoek blijkt dat het huidige aanbod niet voldoende cultuursensitief is, er een toename van kennis rondom dementie nodig is en het tevens wenselijk is om het taboe, dat heerst rondom dementie, te doorbreken. Dat is een flinke uitdaging. Belangrijke personen om stappen mee te zetten zijn de sleutelfiguren binnen de gemeenschappen van mensen met een migratieachtergrond. Deze sleutelfiguren staan in nauw contact met inwoners uit hun eigen cultuur in de wijk.

“We moeten per cultuur passende dagactiviteiten organiseren. Dat kan op bestaande locaties, wat bijdraagt aan ontmoetingen. En hierdoor krijgen we meer zicht op de doelgroep en maken we passende hulp bereikbaar”

Netwerk Dementie Rivierenland

In Rivierenland is het Netwerk Dementie Rivierenland actief, als een van de onderdelen binnen het regionale programma ‘Samen… Oud in Rivierenland’. Dit onderzoek draagt bij het programma en van het netwerk dementie om – door een goede verbinding tussen zorg en sociaal domein -, dat als doel heeft bij te dragen aan het behoud van eigen regie van ouderen. Zodat zij zo lang mogelijk zelfredzaam blijven en kunnen blijven deelnemen aan de maatschappij. Met goede ondersteuning vanuit welzijn, informele en formele zorg waarbij de oudere mede bepaalt wat nodig en gewenst is.

Verder lezen in het rapport

Het rapport is aangeboden aan de projectgroep dementievriendelijke gemeenten Culemborg en Tiel om de aanbevelingen tot concrete uitvoering te brengen. Wethouder Mischa Peters: “Het is een mooi en waardevol rapport geworden. We gaan dit de komende tijd als concrete onderlegger gebruiken in het te ontwikkelen beleid voor mensen met dementie.”

Verder lezen? Hier vind je het Eindrapport en plan van aanpak dagactiviteiten Culemborg en Tiel.

Meer informatie

Wil je meer weten over dit onderwerp of over het onderzoek? Neem contact op het Huub Creemers.