Huisarts Pieter Jansen: “Het cruciale punt is wie de oplossing bedenkt”

Pieter Jansen is huisarts in Gezondheidscentrum Veldhuizen in Ede. Hij is samen met Fredrike Bannink auteur van het boek ‘Positieve Gezondheidszorg. Oplossingsgericht werken in de huisartsenpraktijk’. Pieter kwam op het spoor van oplossingsgericht werken toen hij samen met collega’s in het gezondheidscentrum het maatschappelijke probleem van overgewicht bij kinderen wilde aanpakken. Pieter: “In ons vooronderzoek sprong oplossingsgericht werken er echt uit. Omdat het een manier van communiceren is waarbij je mensen goed informeert en tevens laat nadenken over hun eigen keuzes.”

Je leert andere vragen stellen

“Ik was al 25 jaar gewend om gesprekken te voeren vanuit het medisch model”, vertelt Pieter. “Maar met oplossingsgericht werken leer je andere vragen te stellen. Met als doel het vinden van een oplossing die werkt voor déze patiënt, op dít moment. Het cruciale punt is: wíe de oplossing bedenkt.”

Veel gelijkwaardiger

“Bij oplossingsgericht werken nodig je patiënten uit om zélf de oplossing te bedenken. Zij zijn immers expert van hun eigen leven. Door de juiste vragen te stellen, zet je hen aan het denken over wat voor hen het beste werkt. Ik ben het gewoon gaan proberen en merkte direct dat het stellen van andere vragen een enorm verschil maakt. Voor mij als behandelaar voelt het consult minder zwaar, de samenwerking is veel gelijkwaardiger en mijn patiënt voelt zich serieus genomen.”

Je bent geen psycholoog

Een misverstand dat Pieter vaak hoort, is dat oplossingsgericht werken veel tijd kost. “Veel zorgverleners vrezen dat ze in de rol van psycholoog geduwd worden en dat oplossingsgerichte gesprekken veel langer duren. Dat is niet zo, want het meeste gebeurt niet in de spreekkamer maar daarbuiten. In het consult probeer je simpelweg het denken bij de patiënt op gang te brengen.” Soms geeft Pieter een oefening mee om dat nadenken thuis verder te stimuleren. Zoals een gesprek voeren met de beste versie van jezelf of een lijstje maken met positieve uitzonderingen.

Experimenteren met jezelf

Pieter: “De originele oplossingen waar patiënten mee komen zijn het allermooiste! Een patiënte kreeg de diagnose diabetes. Omdat ze ook al hoge bloeddruk had, wilde ze dat er niet bij hebben. Ik vroeg haar: hoe ga je dat doen? Ze wilde proberen haar leefstijl aan te passen en heeft een glucosemeter aangeschaft. Toen ze bij me terugkwam, was haar suiker veel lager. Ik vroeg haar: hoe is je dat gelukt? Het bleek dat ze was gaan experimenteren. Koekjes eten en dan prikken. Dan schrok ze zich een hoedje van wat de koekjes met haar waarden deden. Ook prikte ze na het wandelen of na een gezonde maaltijd en zag zo heel direct de impact van haar leefstijl. We adviseren patiënten natuurlijk niet om met zichzelf te experimenteren. Het was echter haar eigen idee. En voor haar werkte dit heel goed.”

Onderzoek of het bij je past

In het gezondheidscentrum volgden veel zorgverleners een training oplossingsgericht werken. Pieter: “Je bepaalt zelf bij wie en wanneer je dit inzet. Wij als behandelaars zien hoe moeilijk het voor patiënten is om te veranderen. Maar zelf vinden we het ook best moeilijk om onze manier van werken te veranderen. Het is een proces. Daarom adviseer ik: begin waar je kunt en onderzoek of het bij je past. Luister bijvoorbeeld eerst de podcast over oplossingsgericht werken, of oefen elke week een andere vraag in je gesprekken. Ik weet zeker dat je andere antwoorden van je patiënten krijgt, dat je tot unieke oplossingen komt en dat het contact leuker wordt. Wat kan er mis gaan door het gewoon te proberen?”

Meer weten over Oplossingsgericht werken?

Maak kennis met de vijf stappen van oplossingsgericht werken met de patiënt en de oplossingsgerichte basisvragen in de whitepaper ‘Oplossingsgericht werken: zo pas je persoonsgerichte zorg toe’ (klik om te downloaden).  Of neem contact op met Susan Adam, zij kan je er alles over vertellen.