Digital First? Vijf kansrijke ontwikkelingen voor digitalisering in de eerste lijn
De COVID-19 uitbraak heeft de zorgverleners bewuster gemaakt van de noodzaak tot digitalisering. De vraag is in hoeverre deze crisis een blijvend, positief effect kan hebben op digitalisering in de zorg. Hoe houd je het gevoel van urgentie vast? Zien zorgverleners en patiënten de meerwaarde van digitale toepassingen? Digitale innovaties moeten bijdragen aan een oplossing voor een voelbaar probleem en geen extra werk opleveren. Hoe doe je dat? Is iedereen voldoende digitaal vaardig én bereidwillig om te veranderen? Wij geloven in deze ontwikkeling en vertellen je waarom en hoe.
Kansen voor e-health
De eHealth-monitor van 2019 laat zien dat het merendeel van de zorgverleners enthousiast is over ICT-toepassingen in de zorg en met e-health willen werken. Het kan de werkdruk verlagen en geeft efficiency en tijdwinst. Juist nu, met een toenemende werkdruk, schaarste aan personeel en hoge administratieve lasten, geeft digitalisering een extra stimulans om slimme, passende, toegankelijke zorg te bieden. Ook voor patiënten zijn er voordelen van digitalisering van de zorg. Je krijgt meer tijd- en plaatsonafhankelijke zorg en informatie is sneller en eenvoudiger beschikbaar en persoonsgerichter. Dat kan bijdragen aan meer eigen regie bij patiënten.
Maar ook bedreigingen
In de eHealth-monitor is ook te lezen dat er een groot verschil is in aanbod en het (potentieel) gebruik van technologische ontwikkelingen en dat er nog altijd onvoldoende kennis in het zorgveld is over de inzet van e-health. Het succesvol laten landen van technologische innovaties vraagt om een transformatie waarbij bestaande zorgprocessen en de digitale mogelijkheden goed op elkaar worden afgestemd én waarbij de mensen centraal staan: technologie moet goed werken voor zorgverleners en patiënten, want zij zijn de gebruikers en bepalen dus het succes.
Digitalisering is een middel en geen doel
Mura Zorgadvies wil in 2021 mét en voor de regio een impuls geven aan digitalisering van de eerstelijnszorg. Wij zien digitale innovaties als een middel en géén doel. We geloven dat het ‘droppen’ van digitale innovaties niet leidt tot het gebruik ervan door zorgverleners. Digitale innovaties moeten bijdragen aan een oplossing voor een voelbaar probleem en geen extra werk opleveren. Met digitalisering in de zorg komen er dus géén extra taken bij, het vraagt een andere manier van werken. En dat is essentieel, want de werkdruk in de zorg is al hoog genoeg! Wij willen een impuls geven en de zorgverleners in de regio inspireren en uitdagen om met digitale zorg aan de slag te gaan. Dat doen we door actief kennis, ervaringen en goede concepten met elkaar te delen. Maar vooral ook om vervolgens samen met zorgverleners deze kansen te verzilveren en tot actie over te gaan. Om dit te bereiken richten we een Digi Innovatie Team (DIT) op, maar daarover later meer (of kijk meteen onderaan dit artikel om mee te doen!). Want eerst de vraag: waar zetten we op in? Er is een woud aan mogelijkheden, maar wat is kansrijk?
Met de inzet op digitalisering wil Mura:
- De zorg aan patiënten met een chronische aandoening verbeteren;
- Toekomstige zorg en/of ‘zwaardere’ zorg voorkomen;
- Bijdragen aan het terugdringen van het personeelstekort in de zorg.
In de afbeelding laten we zien welke vijf kansrijke ontwikkelingen wij zien en waarop we in 2021 willen inzetten. We beschrijven ze wat uitgebreider hieronder:
- Digitale zorg = zorg dichterbij
Zorgt digitale zorg ervoor dat de afstand tussen jou en patiënt groter wordt? Nee juist niet! Niet meer wachten in een spreekkamer voor alleen een bloedrukmeting of suikerbepaling, maar een digitale toepassing die de waarden automatisch en veilig doorgeeft aan de professional en toevoegt aan het patiëntendossier. Zodat je tijdens het consult meer tijd hebt voor je patiënt. Binnen zorgprocessen kijken we welke stappen gedigitaliseerd kunnen worden. Maar ook welke toepassingen al worden gebruikt (zoals bijvoorbeeld beeldbellen, online afspraken maken) en de wens voor extra ondersteuning hierbij of verbreding. Digitalisering komt er dan niet bij, maar in plaats van een andere handeling in het proces! - Digitaal voorkomen is beter dan genezen
Er zijn al veel applicaties op het gebied van het monitoren van je eigen gezondheid en leefstijl. Je kunt hierbij denken aan sporthorloges, stappentellers, apps voor voedsel- of vochtinname, slimme sensoren et cetera. Veel van deze toepassingen blijken bij evaluatie goed te functioneren en komen nu uit de pilotfase. Dit biedt ook kansen voor toepassing in de eerste lijn. Het helpt niet alleen de patiënt bij het behouden of vergroten van de eigen regie, maar kan ook de zorgverlener meer inzicht geven in het daadwerkelijk gedrag. - Een digital first gezondheidscentrum
Digital first gaat uit van het principe dat patiënten 24/7 toegang tot een digitale omgeving hebben. Bijvoorbeeld voor het stellen van vragen, maken van afspraken of het inzien van laboratoriumuitslagen. Het contact met de zorgverlener verloopt in eerste instantie digitaal. Mocht het nodig zijn, voor onderzoek bijvoorbeeld, dan volgt een fysiek consult op de praktijk. In het land zijn al diverse voorbeelden van – met name huisartsenpraktijken – die werken vanuit het digital first principe en zijn er diverse aanbieders die dit ondersteunen. Uniek zou zijn om een heel gezondheidscentrum, met diverse disciplines vanuit zorg en sociaal domein, middels deze werkwijze in te richten. Er is minder overhead nodig, minder fysieke ruimte en veel processen kunnen samen worden ingericht, zodat de patiënt een totaalaanpak krijgt. - Substitutie zonder gedoe
Waar veel goede ideeën op vastlopen, is het (digitale) logistieke proces dat het verplaatsen of vervangen van zorg niet goed ondersteunt. Dit kan in praktische zaken zitten, zoals het uitwisselen van beeldmateriaal tussen zorgverleners of de mogelijkheden voor digitale consultatie. Door bij substitutieprojecten vanaf het begin ook de mogelijkheden voor e-health mee te nemen in de ontwikkeling, wordt de kans op succesvolle implementatie groter. - Wendbaarheid, veranderbereidheid en digitale vaardigheden
Anno 2021 zijn vaardigheden als wendbaarheid, veranderbereidheid en Digitale Vaardigheden (DiVa) belangrijker dan ooit voor zorgverleners. Het vraagt veel van hen om zich de benodigde aanpassingen eigen te maken. Zorgverleners met weinig digitale vaardigheden voelen zich hier heel onzeker over. Ze besteden veel tijd aan omwegen en onhandigheden en hebben (meer) hulp van collega’s nodig, die daardoor ook tijd verliezen. Digitaal vaardigere medewerkers kunnen hun digitale taken sneller doen. Dat leidt tot lagere beleving van werkdruk en minder werkstress. Voor de invoering van innovatieve digitale technologie is het een voorwaarde dat zorgmedewerkers er ook mee kunnen werken. Digitale vaardigheden zorgen voor een betere landingsbaan voor innovatie en zorgtechnologie en een snellere adoptie (bron: coalitie Digivaardig in de zorg).
Word jij lid van het Digitaal Innovatie Team? (klik voor een vergroting)
Doe jij mee met DIT?
Om samen met professionals in de regio een impuls te geven aan digitalisering van de zorg, richten we het Digi Innovatie Team (DIT) op. In het DIT onderzoeken we nieuwe mogelijkheden, delen we kennis en creëren we kansen op het gebied van digitale innovatie. In vijf (online) bijeenkomsten van twee uur in 2021 werken we in een multidisciplinaire samenstelling aan concrete innovatievoorstellen om in de regio te kunnen inzetten. Met het DIT willen we een continue stroom van digitale innovatie in de regio Gelderse Vallei en Rivierland teweegbrengen. Ben jij een vernieuwer en warm voorstander van (meer) digitalisering in de zorg? Lees de ‘vacature’ hiernaast en neem contact op met Esmee Boerstal.
Menzis en digitalisering
Ook Menzis juicht het gebruik van digitale zorg toe wanneer dit bijdraagt aan toekomstbestendige zorg met de verzekerde in een regierol. Onder toekomstbestendige zorg scharen zij, zorg die betaalbaar, beschikbaar, toegankelijk en waardegericht is, aldus in de in juli 2020 verschenen visie van Menzis op digitalisering in de zorg: “Menzis wil doelmatige digitale oplossingen stimuleren en vasthouden. We helpen en ondersteunen zorgaanbieders bij het maken van keuzes en maken in de regio afspraken over digitalisering. Ook in de contractering wordt digitale zorg steeds meer onderwerp van gesprek. We dagen de zorgaanbieders Rivierenland & Gelderse Vallei uit om waar het kan digitale zorg in te zetten. Hiermee willen we onze verzekerden de zekerheid bieden dat zij niet alleen nu, maar ook in de toekomst goede zorg kunnen krijgen die zij nodig hebben”.