Crisis of transformatie? Werken na COVID-19

‘Nog even volhouden!’ Dat horen we de laatste tijd vaak in het nieuws. ‘We worden COVID-19 de baas.’ En dan gaat de wereld weer open en kunnen we weer leven zoals we altijd deden. En dan kunnen we ook weer werken zoals we altijd deden, zoals ‘vroeger, in 2019’. Dat klinkt mooi. Is het dat ook?

Het hangt er maar vanaf hoe je naar de huidige COVID-19 situatie kijkt: Noem je dit een crisis? Of een transformatie? Deze en andere vragen legde corporate antropoloog Jitske Kramer voor aan de deelnemers aan de digitale masterclass ‘Verbindend leiderschap’. In deze masterclass daagde ze ons uit door een antropologische bril te kijken. Een korte impressie.

Crisis of transformatie….

Bekijk je de huidige COVID-19 situatie als een crisis, dan pas je je tijdelijk aan aan deze situatie vanuit de gedachte dat het daarna weer zoals vroeger wordt. En dan ga je na de crisis op de oude vertrouwde voet verder.

Zie je de fase die we nu doormaken als een transformatie? Dan ga je er vanuit dat we niet meer terugkeren naar de situatie waarin we ons voor COVID-19 bevonden. We komen ergens anders uit; de wereld is voorgoed veranderd en het werken daarmee ook.

Crisis: gaat over en dan terug naar het oude

Vanuit de crisisgedachte gaat het allemaal een keer over en kunnen we weer aan de slag zoals vroeger. Weer terug naar kantoor, met vaste werktijden, met collega’s om je heen, met gesprekjes in de wandelgangen en met live vergaderingen. Maar ook weer in de file op weg naar kantoor, minder flexibiliteit voor werknemers door vaste werktijden, langere vergaderingen en veel tijdverlies door reizen naar afspraken.

Je kunt je afvragen of we dat moeten willen. We hebben de afgelopen periode noodgedwongen op een andere, digitale manier gewerkt. En we merkten dat er behalve nadelen ook tal van voordelen aan kleefden. Die gaan we toch niet weggooien?

‘Wil je nog twee uur in de file staan om op kantoor je mail te checken?’
Jitske Kramer

Transformatie: op weg naar wat?

Hoe langer de situatie duurt hoe groter de kans is dat het de richting van een transformatie op gaat. We kwamen ergens vandaan en gaan ergens anders heen. We kunnen, willen en gaan niet meer terug naar het oude. En laten het verleden achter ons en kijken vooruit. Het streven is dan wel het goede van voor COVID-19 te behouden. En dat te combineren we met het goede van wat we tijdens COVID-19 ervaren hebben. Zo creëren we een best-of-both-worlds situatie voor de toekomst.

Klinkt goed! En hoe doe je dat?

Hoe ga je de werksituatie veranderen naar iets waarvan je nog niet weet hoe het eruit kan zien? Dat is spannend en vraagt om verbeeldingskracht. Je komt voor vragen te staan als:

• Wat kan op afstand en digitaal en wat liever niet? We hebben de afgelopen tijd ervaren dat je bulletpointoverleggen prima digitaal kunt voeren. Goede diepgaande gesprekken voer je toch echt beter aan een tafel.
• Hoe gaan we dan hybride werken? Wie werkt wanneer thuis en hoe zorg je dat iedereen gelijke toegang heeft tot informele informatie?
• Ga je als leidinggevende meer sturen op output? Laat je de medewerkers de ruimte om zelf het beste moment van werken te kiezen en leg je meer eigenaarschap bij de medewerkers [1]?
• Welke functie krijgt het kantoor/het gebouw in de toekomst? Het verliest zijn positie als vaste uitvalsbasis en unieke plek waar de identiteit van de organisatie verankerd is. En welke functie gaat het dan wel krijgen?

Dit alles vraagt om het maken van nieuwe afspraken en om lef van organisaties en leidinggevenden om hiermee te experimenteren en te improviseren.

Vergeet de verbinding niet

Een belangrijk punt hierbij is dat we altijd de verbinding moeten zien te behouden; de verbinding tussen leidinggevende en medewerkers en tussen medewerkers onderling. Die verbinding creëer met activiteiten die de cultuur van je organisatie vormen en versterken. Maak samen herinneringen en rituelen. Dat kun je ook doen als je niet fysiek bij elkaar bent. Ook al moet je daar dan soms wat extra energie in steken [2]. Het is het waard.

Ga de uitdaging aan: maak met elkaar nieuwe afspraken, experimenteer en improviseer en zorg vooral voor verbinding! Want zoals Jitske het formuleerde tijdens het webinar: ‘een tribe is zo sterk als de onderlinge relaties’.

[1] Wil je meer lezen over hoe je meer eigenaarschap kunt leggen bij medewerkers? Lees vooral verder in dit artikel over oplossingsgericht werken en organiseren in de zorg.
[2] Zie het artikel dat we hier eerder over schreven.