Armoede en gezondheidsverschillen bij een Kansrijke Start
Armoede en gezondheidsverschillen gaan -helaas- hand in hand. Wie in armoede leeft, heeft niet alleen een lagere levensverwachting, maar ervaart ook vaker een lagere kwaliteit van leven. Dit begint al in de eerste duizend dagen van een kind: opgroeien in een gezin met financiële stress kan een leven lang impact hebben. We nemen je in dit artikel mee in het thema armoede en hoe daar in de lokale coalities Kansrijke Start aandacht aan wordt gegeven.
Geboren worden en opgroeien in een gezin dat gebukt gaat onder langdurige armoede en problematische schulden, vergroot de kans op een minder goede start van het leven met alle gevolgen van dien. Chronische stress (van ouders en kind) is daarbij een belangrijke risicofactor.
Armoede en Kansrijke Start
We zien armoede en de rol van geld vaak terugkomen als thema binnen Kansrijke Start. Kansrijke Start is het domeinoverstijgend initiatief vanuit VWS waarin (zorg)professionals met elkaar werken aan het fundament van de eerste duizend dagen van een kind. Mura Zorgadvies begeleidt een aantal coalities Kansrijke Start in de regio Gelderse Vallei en Gelders Rivierenland met als doel deze kwetsbare gezinnen beter te ondersteunen.
Week van de gezondheidsverschillen: de impact van armoede en gebrek aan geld
Van 17 t/m 20 maart organiseert Pharos de ‘Week van de gezondheidsverschillen’. In deze week vragen zij aandacht voor de rol van geld bij gezondheid, en dat is hard nodig. Wie in armoede leeft, overlijdt gemiddeld 7 tot 8 jaar eerder dan mensen met een hoog inkomen. Bovendien ligt voor de minst welvarende mensen in Nederland de kwaliteit van leven vrij vroeg in het leven gemiddeld een stuk lager vergeleken met meer welvarende mensen.
Bommelerwaard: van signalering naar actie
In Bommelerwaard koos de coalitie Kansrijke Start het thema armoede als speerpunt voor 2025. “We weten dat er gezinnen zijn die hulp nodig hebben, maar we zien ze niet altijd,” klonk het tijdens een recente coalitiebijeenkomst. In Zaltbommel en Maasdriel daalt het aantal dossiers in bijvoorbeeld schuldhulpverlening, maar er zijn nog steeds gezinnen die in armoede of op de armoedegrens leven. Waarom zien we deze mensen niet terug in hulp en belangrijker, wat kunnen we eraan doen?
Professionals uit zorg en welzijn ervaren drempels in het herkennen en bespreken van armoede, mede door het taboe dat erop rust. Waarschijnlijk weet men de weg naar (laagdrempelige) hulp vaak niet te vinden omdat er geen duidelijk beeld is van het aanbod voor de hulpvrager, maar ook niet onder professionals. Om de drempels te verlagen en meer te weten te komen over het aanbod rondom armoede, nodigde de coalitie gastsprekers uit, waaronder budgetcoach Ursula van de Werken en consulent bijzondere bijstand Camiel Harmsen. Zij gaven inzicht in hun werk en de uitdagingen die zij tegenkomen. Dit leidde voor de coalitie tot concrete acties voor het komende jaar:
- Het trainen van een breed netwerk aan professionals uit zorg en welzijn, betrokken bij de eerste duizend dagen van een kind, in signaleren, herkennen en erkennen van armoede problematiek.
- Inzichtelijk maken van het aanbod rondom hulp bij armoede. Door bijvoorbeeld het ontwikkelen van een infographic zoals in het voorbeeld van Nijmegen of de wegwijzer bij geldstress van de GGD (Utrecht).
Met een kleine werkgroep gaat de coalitie aan de slag met het uitwerken van deze acties.
Culemborg: kennis delen en verbinden
Ook in Culemborg stond armoede hoog op de agenda. In 2024 organiseerde de lokale coalitie een themamiddag voor coalitiepartners en hun samenwerkingspartners, waaronder kraamzorgorganisaties, de GGD, het Sociaal Team, jeugdgezondheidszorg, de gemeente, verslavingszorg, bibliotheek, Buurtgezinnen en verloskundigen. Verpleegkundig specialist Mirjam Jobse deelde inzichten uit haar onderzoek ‘Opgroeien en opvoeden in armoede’. Haar boodschap was helder: “Armoede wordt vaak niet gesignaleerd en hulp niet voldoende gevonden. Vraag er alleen naar als je iets te bieden hebt. Maar wees voorzichtig met beloftes. Gebruik bijvoorbeeld de signaleringsvraag: ‘Komt het wel eens voor dat je iets belangrijks voor je kindje niet kunt kopen?’.”
Naast theoretische inzichten stond de bijeenkomst in het teken van praktische oplossingen. Het Sociaal Team Culemborg gaf een overzicht van beschikbare regelingen op het gebied van schuldhulpverlening in Culemborg. De aanwezigen vulden dit verder aan met hun eigen kennis en ervaringen. Met als resultaat: een praktisch overzicht van regelingen en hulp in Culemborg op het gebied van schuldhulpverlening en hulp bij financiën voor de coalitiepartners. Deze informatie werd actief gedeeld, onder andere door een kraamzorgorganisatie die het overzicht aanvulde en verspreidde onder haar medewerkers. Zo komt de juiste informatie terecht bij de gezinnen die het het hardst nodig hebben.
Samen werken aan een kansrijke start
De ervaringen uit Bommelerwaard en Culemborg laten zien dat samenwerking en kennisdeling cruciaal zijn in de strijd tegen de gevolgen van armoede. Mura Zorgadvies blijft zich inzetten om lokale coalities te ondersteunen bij dit complexe vraagstuk. Door professionals te versterken en informatie beter toegankelijk te maken, dragen we bij aan een stevig fundament voor de jongste generatie.
Meer informatie
Wil je meer weten over Kansrijke Start? Of over een van de lokale coalities? Neem contact op met Noor Scheffers (Bommelerwaard), Ellen Selten (Culemborg).