Lekker (blijven) werken bij Dokters in Oost
“Het is duidelijk dat een positieve insteek meer oplevert”
De werkdruk in veel huisartsenpraktijken is al hoog. Als je dan als praktijkhouder ook nog langdurig ziek uitvalt, heeft dat grote impact op het werkgeluk en het verloop in de organisatie. Huisarts Jan van Dijken vertelt hoe hij – samen met Mura – aan de slag ging om de verbinding en het werkplezier weer terug te brengen in zijn team.
Jan van Dijken is huisarts en praktijkhouder van Dokters in Oost in Veenendaal. Twee jaar geleden viel hij plotseling uit, door een zeldzame spierziekte. “Dat was op een moment dat we al merkten dat het lastig was om personeel vast te houden. Door verloop van assistentes en langdurige uitval van assistentes kwam er meer werkdruk bij de rest. Nieuwe mensen hadden ook inwerktijd nodig. Het team heeft daardoor best een onrustige tijd achter de rug.”
“Dat ik zelf lang afwezig was, heeft ook veel impact gehad. De consequentie daarvan was dat we lang afhankelijk zijn geweest van waarnemers. Die investeren logischerwijs minder in de ontwikkeling van de praktijk en het team. Daardoor hebben we ook wat achterstallig onderhoud.”
Aan verschillende touwtjes tegelijk trekken
Intussen keert Jan langzaam weer terug, bouwen de waarnemers af en kwam de tijd om iets te doen aan de situatie. Jan: “We stelden onszelf de vraag: hoe zorgen we ervoor dat mensen het leuk vinden om hier te werken? Dat ze zich willen inzetten voor de organisatie? En dat ze ook langer in dienst willen blijven? Ik zeg altijd: je moet ’s ochtends fluitend naar je werk komen en ’s avonds fluitend weer gaan. Hard werken is niet erg, kan veel voldoening geven. Maar aan het eind van de dag moet je wel het gevoel hebben dat je iets nuttigs hebt gedaan.”
“Alleen, hoe doe je dat? Een lastige vraag waar we wel wat hulp en een frisse blik bij konden gebruiken. Op advies van de zorgverzekeraar kwamen we met onze vraag uit bij Mura.”
Wat verwacht je van collega’s?
Dokters in Oost besloot Mura in te schakelen voor een traject op maat. Jan: “In gesprek met adviseur Esmee Boerstal hebben we geïnventariseerd wat er nodig was om de boel weer vlot te trekken. Een intake van wat we konden doen aan de situatie.”
Een eerste stap was een vragenlijst en een interview voor alle collega’s. Zodat iedereen gehoord werd en in vertrouwen kon aangeven wat hen bezighield. “Daarin konden ze aangeven wat ze wel en niet leuk vonden aan hun werk. Wat hun kwaliteiten en valkuilen zijn. En ook heel belangrijk: wat ze verwachten van andere collega’s in de praktijk én van het management. De uitkomsten waren voor mij niet per se verrassend”, geeft Jan aan. “Al vermoed ik dat collega’s nog best lief zijn geweest. In individuele gesprekken met adviseur Anne-Marie Winkelman van Mura konden mijn medewerkers soms nog wat opener zijn, of een antwoord toelichten. Fijn dat dat veilig voelde!”
Elkaar beter leren kennen
Vervolgens organiseerde Mura een sessie voor het gehele team van de huisartsenpraktijk, waarin alle disciplines aanschoven. Was iedereen direct enthousiast? “Nou, er was eerst wat aarzeling”, schetst Jan. “Als je niet helemaal weet wat je kunt verwachten van zo’n sessie – of als je niet helemaal kunt overzien wat de mogelijke consequenties zijn voor jouw werk – is het best even spannend. Daarom hebben we geprobeerd het belang en de urgentie van de sessie te benadrukken, door goed te zoeken naar een avond waarop echt iedereen erbij kon zijn. Dat gaf collega’s hopelijk het gevoel van: hee, mijn bijdrage is kennelijk ook belangrijk!”
In die sessie focusten Jan en zijn collega’s op ‘elkaar beter leren kennen’. “We hebben het gesprek gevoerd over wat ieders sterktes en zwaktes zijn en wie je bent als mens. Het idee daarachter is dat als je elkaar beter leert kennen, dat het samenwerken dan uiteindelijk ook soepeler gaat. Een leuke werkvorm die avond was bijvoorbeeld ‘de positieve roddel’. Daarbij praat je als tweetal positief over een derde, die dat met de rug naar jullie toe aanhoort. Dan zie je heel mooi wat positieve woorden met iemands gevoel doen en hoe belangrijk dat is.”
De kracht van complimenten
Complimenteren is een belangrijke vaardigheid die vaak nog te weinig aandacht krijgt. Als je een compliment ontvangt, maakt je brein endorfine aan. Deze stof zorgt voor een positief gevoel. De kracht van complimenten geven is ook de basis van Oplossingsgericht werken. Als de focus tijdens een overleg oplossingsgericht is, gaat de aandacht naar wat ieder graag wil, naar competenties en naar successen. Een positieve sfeer bij de start van een overleg blijft vaak aanwezig tijdens het hele overleg. (Uit: Positieve gezondheidszorg van Frederike Bannink & Pieter Jansen) Anne-Marie Winkelman van Mura: “Daarom ben ik bij Dokters in Oost bewust gestart met de werkvorm positief roddelen. Daarmee creëren we een prettige veilige sfeer, waarin iedereen zich betrokken en gezien voelt. En waarbij we ons richten op complimenten en positieve ervaringen”.
Handvatten om zaken bespreekbaar te maken
Heeft de sessie al impact gehad? Jan: “Ja, toch wel. Ik denk dat we nu meer gezamenlijk de urgentie voelen om er iets van te maken. Ook is duidelijker geworden dat de positieve insteek meer oplevert dan negatieve aandacht. Je kunt ook alles heel direct op tafel gooien, maar dat voelt ten eerste vaak niet veilig en je start ook negatief. Deze sessie is een positieve benadering om met elkaar te werken aan de verbeteringen die iedereen wenst.”
Jan vult aan: “We zijn ons ook meer bewust van zaken en we hebben handvatten gekregen om dingen meer bespreekbaar te maken. Deze week was een aantal collega’s bijvoorbeeld best wel aan het klagen over de werkdruk. Een ander gaf feedback op dat gesprek. En de gezamenlijke conclusie was: ‘goh, misschien moeten we dat niet meer zoveel doen, dat klagen’. Die bewustwording en het bespreekbaar durven maken is echt al winst. We willen samen signaleren, zónder met het vingertje te wijzen.”
Anne-Marie: “We hebben bij Dokters in Oost bewust even stil gestaan bij de historie van deze groep en wat voor impact dat heeft gehad. Erkenning geven voor bestaande gevoelens, bracht dat de deelnemers gedurende de avond een open houding hadden en een veilige sfeer ervaarden. Dat was erg fijn om te zien. Vanuit Oplossingsgericht werken kijken we ook eerst naar wat er al goed gaat. En focussen we vervolgens op de gewenste toekomst en hoe willen we daar komen. Hiervoor was het eerst nodig om inzicht te hebben in je eigen kwaliteiten en die van je collega’s. Zo komen we steeds een stapje dichter bij het droombeeld van de toekomst.”
Wat adviseer je andere zorgverleners?
De uitdaging is om de aandacht voor deze benadering vast te houden in de waan van de dag, bekent Jan. “De eerste weken lukte dat goed, maar al snel wordt dat uitdagender. Gelukkig heeft onze manager intussen nog veel tijd gestoken in individuele gesprekken met alle collega’s. En ook elementen uit de sessie teug laten komen in de werkoverleggen van de assistenten. Dat is heel waardevol, zeker omdat ik zelf nog niet veel op de praktijk ben.”
“Ook hebben over een paar weken gelukkig een tweede sessie, waarin we nog verder ingaan op ieders rol. Want het is nu eenmaal zo dat verschillende rollen binnen de praktijk verschillende belangen hebben. De assistenten willen patiënten kwijt kunnen. En huisartsen willen een rustig spreekuur. Het helpt als we elkaars rol en belangen goed snappen en samen kunnen bespreken wat voor ieder een prettige vorm van samenwerken is. Daarbij willen we ook weer gaan werken vanuit het oplossingsgerichte gedachtegoed.”
Jan vertelt dat de tweede sessie ook zal inzoomen op ieders verantwoordelijkheid bij ‘werkgeluk’. “Ik vind dat best een ambivalent begrip. Want je moet naar mijn mening niet wachten tot het geluk – of een goede werksfeer – je wordt aangereikt. Een goede sfeer breng je zelf mee. Dus het is goed om ook daarover met elkaar in gesprek te gaan: hoe zie je dat? Wat kan ik daar als werkgever in doen? En wat kun je ook zelf doen?”
Dat is dan ook wat Jan tot slot adviseert aan collega’s met een vergelijkbare uitdaging: “Blijf in gesprek, verken en respecteer elkaars rollen en grenzen en werk vanuit positiviteit!”
Meer informatie
Vanuit Mura weten we: de vraagstukken bij Dokters in Oost zijn niet uniek. Veel organisaties worstelen met werkgeluk. Welke invloed heb je daarop als organisatie, hoe kun je faciliterend zijn als leidinggevende? En welke rol hebben medewerkers daar zelf in? Met welke tools kun je aandacht voor werkgeluk vergroten? Download voor alle inzichten, tips en tools onze Whitepaper Zorgmedewerkers binden en behouden. Handvatten en tips voor veerkrachtige en vitale medewerkers.
Contact
Wil je meer weten? Neem gerust contact op met adviseurs Esmee Boerstal en Anne-Marie Winkelman. Zij weten alles over de mogelijkheden die Mura biedt rondom het thema Lekker Blijven Werken in de Zorg.
Lees ook het ervaringsverhaal van huisarts Wim Arends: Eerstelijnscentrum Tiel: Meer Tijd Voor de Patiënt door in te zetten op werkgeluk