Wet zorg en dwang: ‘Nee tenzij….’
Nee tenzij… Daar draait het allemaal om bij de nieuwe Wet zorg en dwang die op 1 januari 2020 ingaat. De wet gaat over het toepassen van onvrijwillige zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking. Mura Zorgadvies organiseerde op 19 november een workshop over deze wet en de toepassing daarvan in de extramurale setting. Want ook op de thuissituatie is de wet van toepassing. Enkele wetenswaardigheden uit de workshop op een rij.
Onvrijwillige zorg: veel verschillende vormen
Onvrijwillige zorg? Wat is dat? Het kenmerk van onvrijwillige zorg is dat de cliënt of zijn vertegenwoordiger zich verzet tegen die zorg. Wist je dat er wel negen verschillende vormen van onvrijwillige zorg onderscheiden worden?
- Medische handelingen en therapeutische maatregelen
- Beperken van bewegingsvrijheid
- Insluiten
- Uitoefenen van toezicht op de betrokkene
- Onderzoek van kleding en lichaam
- Onderzoek van de woning of kamer op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen
- Controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen
- Beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten
- Beperken van het recht op het ontvangen van bezoek
Onvrijwillige zorg: alleen om ernstig nadeel te voorkomen
Onvrijwillige zorg mag je zeker niet zomaar toepassen. Dat mag alleen als het niet anders kan: als je daarmee ernstig nadeel voorkomt. Enkele voorbeelden van ernstig nadeel zijn: levensgevaar of ernstig lichamelijk of psychisch letsel voor de cliënt of iemand anders.
Onvrijwillige zorg: alleen als er geen vrijwillige alternatieven zijn
Je mag onder bepaalde voorwaarden onvrijwillige zorg toepassen. Maar niet nadat je alle mogelijke vrijwillige alternatieven onderzocht hebt. Is geen van de vrijwillige alternatieven mogelijk? Dan mag onder voorwaarden onvrijwillige zorg verleend worden. Kijk in je zoektocht eens naar de 85 alternatieven voor onvrijwillige zorg die Vilans gebundeld heeft.
Tijdens de workshop gingen de deelnemers het geleerde toepassen op een casus. Dat bleek niet eenvoudig; het leverde hen gelukkig nieuwe inzichten op. Hoewel ze nu beter voorbereid zijn, hebben de deelnemers zeker nog vragen over de praktische toepassing van de wet die ingaat op 1 januari 2020 en waarvan 2020 als een overgangsjaar beschouwd wordt.
Onvrijwillige zorg: als je het doet, regel het goed
Doorloop het stappenplan waarbij je de situatie goed analyseert, alternatieven in een multidisciplinair team bespreekt en (externe) deskundigheid inschakelt om mee te denken. Onderbouwing van de keuze die je maakt, is hierbij erg belangrijk.
Er zijn tal van tools ontwikkeld om jou als zorgverlener en jouw organisatie te helpen met de voorbereiding op en de uitvoering van de Wet zorg en dwang. De volgende websites kunnen je mogelijk helpen:
- Ministerie van VWS over dwang in de zorg
- Vilans: Informatie over wet zorg en dwang
- Actiz: Toolkit Wet Zorg en dwang
- Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ): Toezicht op de Wet zorg en dwang
Meer weten? Neem contact op met Ingrid Elie.