Eenduidige en goede werkwijze met het handboek WijkGGZ

Waar is de WijkGGZ wél en waar niet van? Wat maakt de werkwijze en functie anders dan die van andere (wijkgerichte) GGZ initiatieven? Hoe zorgen we ervoor dat de toegevoegde waarde van de WijkGGZ nog beter wordt benut? Mura zocht het uit! Die kennis is nu gebundeld in het handboek WijkGGZ voor een eenduidige werkwijze in de regio Gelderland-Zuid.

De WijkGGZ draagt bij aan het voorkomen van onnodige specialistische zorg voor psychisch lijden, het reduceren van incidenten en crisissen en verbetert – indien nodig – de toeleiding naar de juiste specialistische zorg. In opdracht van RIBW, Pro Persona, Iriszorg, Pluryn en Siza voerde Mura gesprekken met de WijkGGZ teams én huisartsen om toe te werken naar een handboek WijkGGZ. Het handboek is bedoeld als middel om te komen tot een eenduidige en kwalitatief goede werkwijze. Het handboek is geschreven voor hulpverleners, ervaringsdeskundigen, management en stafmedewerkers en beschrijft de huidige werkwijze in regio Gelderland-Zuid (Nijmegen en Rivierenland).

Huisartsen en sociaal wijkteams ontlast door de WijkGGZ

In Nijmegen en Rivierenland kunnen huisartsen, praktijkondersteuners GGZ en het sociaal wijkteam inwoners aanmelden bij de WijkGGZ. De WijkGGZ richt zich op psychisch kwetsbare volwassen mensen (18+) die grip op hun leven (dreigen te) verliezen. Er is sprake van spanning of stress en de persoon zelf of de omgeving maakt zich zorgen. Vaak spelen er meerdere problemen op meerdere levensgebieden en ontbreekt een duidelijke hulpvraag. Uniek is dat de doelgroep geen (vermoeden van) diagnose hoeft te hebben en kosteloos door de WijkGGZ kan worden gezien. Verwijzers kunnen bij de WijkGGZ terecht voor consultatie en advies.

“Kom je niet verder met een patiënt? Denk aan de WijkGGZ”, aldus kaderhuisarts GGZ Claudia Meulemans, NEO Huisartsenzorg.

Samenwerking binnen én buiten domeinen

De WijkGGZ bestaat uit een multidisciplinair team met ervaringsdeskundigen en verschillende hulpverleners, zoals specialistisch begeleiders en (sociaal psychiatrisch) verpleegkundigen/professionals met FACT-behandelexpertise. Zij werken naast hun werk voor de WijkGGZ ook nog voor de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg, begeleid wonen of verstandelijk gehandicaptenzorg, bij hun zogenaamde moederorganisaties.

De WijkGGZ’ers geven consultatie, advies en kortdurende ondersteuning. Daarnaast houden ze zich bezig met netwerken, preventieactiviteiten en hun eigen kwaliteitsontwikkeling bijvoorbeeld door intervisie en begeleiding van coaches. Het aanbod in het sociaal domein én binnen de tweede lijn kennen zij op hun duimpje. Het vraagt nogal wat van deze medewerkers om naast hun werk binnen de moederorganisaties ook met andere disciplines vanuit andere organisaties te werken op een herstelondersteunende wijze én de samenwerking met sociaal domein en huisartsen goed op poten te hebben en te houden. “Als de WijkGGZ er niet meer zou zijn dan wordt er nog veel meer gepingpongd met mensen met terugkerende en ingewikkelde problematiek, waarvan ik nu niet weet waar ik ze naartoe kan sturen” volgens Claudia Meulemans, kaderhuisarts GGZ NEO Huisartsenzorg.

Werken vanuit een herstelondersteunende aanpak

WijkGGZ-teams werken vanuit een herstelondersteunende aanpak. Dit is een andere manier van werken, waarbij andere vragen en uitgangspunten centraal staan in de zorgverlening. Bijvoorbeeld; doen wat nodig is, betrekken van het (sociaal) netwerk en inzetten van laagdrempelige voorliggende activiteiten in de wijk. Voorbeeld: wanneer er sprake lijkt van verslavingsproblematiek zet de WijkGGZ juist iemand in die níet vanuit verslavingszorg komt en bijvoorbeeld wél een medewerker met een achtergrond in de GGZ of ervaringsdeskundige. Deze persoon kijkt door een andere bril naar de casus. Hiermee voorkom je dat je blijft doen wat je altijd doet. Een ander voorbeeld: “Eerst geldzorgen reduceren of een daginvulling op orde krijgen voordat je verder gaat. De WijkGGZ kijkt dan heel erg breed; wat is er nodig? Wat wil je ermee (vanuit thema’s van positieve gezondheid) in plaats van; wat is je probleem en je klacht?” aldus Ingrid Houtman, kaderhuisarts GGZ Rivierenland en Gelderse Vallei.

Hoe kun je als professional herstel ondersteunen?

• Maak ruimte voor en sluit aan bij het levensverhaal van de inwoner;
• Gebruik het professionele referentiekader terughoudend;
• Werk mensgericht, vanuit gelijkwaardigheid en samenspraak;
• Sluit aan bij het tempo van de inwoner;
• Vraag zowel naar waar iemand last van heeft, als naar dat wat zin geeft;
• Heb vertrouwen en geef hoop; sluit aan bij de sterke kanten en initiatief van de inwoner;
• Stimuleer de inwoner tot onderlinge steun en zoek naar stimulerende factoren voor herstel;
• Reflecteer op het eigen handelen, bijvoorbeeld door intervisie en casuïstiekbesprekingen én door het vragen van feedback aan inwoners;
• Reflecteer op de eigen normen en waarden.

Bron ‘herstel ondersteunen’: GGZ Standaarden: 2. Samenvatting – Herstelondersteuning | GGZ Standaarden

Opschaling naar Gelderland-Midden

Gezien het succes en de potentie van de WijkGGZ wordt de inzet momenteel verbreed naar andere gemeenten in de regio Gelderland-Midden. Het ontwikkelde handboek is daarbij een goed hulpmiddel om tot een eenduidige en kwalitatief goede werkwijze te komen. De functies van de WijkGGZ passen ook goed in de inrichting van de Mentaal Gezondheidscentra zoals beschreven in het IZA. Over de WijkGGZ gaan we dus zeker nog meer horen!

Nu al meer weten over de WijkGGZ en de mogelijkheden in jouw gemeente of regio? Neem dan contact met Suzan Buitenhuis.