Blog – De Reis van de BetuweBus. Een rit vol Lef, Lessen en Samenwerking

Door Huub Creemers, projectleider

23 september 2024. Ik zie het nog voor me: het startsein voor een prachtig idee. Een bus die zorg en welzijn naar de 26 kernen van West Betuwe brengt. Het idee kwam vanuit zorgprofessionals zelf. Een fysiek bewijs van samenwerking, een rijdend loket vol mogelijkheden. Ik voelde trots, lef, energie. Ja, we gaan ervoor! Want hoe mooi is het om ondersteuning dichterbij de inwoners te brengen? Om de verwachte zorgvraag in de regio voor te zijn, zetten we ons in om zorg en welzijn voor iedereen toegankelijk te houden, en dat dicht bij huis.  

Even dacht ik zelfs dat ik mezelf als chauffeur zou aanmelden om dit mogelijk te maken. Toen ik mijn emoties opzij zette en mijn rol als projectleider oppakte, begon ik te schetsen, vragen te stellen en weer verder te puzzelen samen met een groep bevlogen professionals.  

De eerste kilometers: hoop en plannen

We begonnen deze reis niet zomaar, we wilden eerst weten wat inwoners ervan vonden. Hun stem moest mede leidend zijn. Maar hoe groot is de doelgroep die zorg en welzijn niet kunnen bereiken? Waar ligt hun behoefte? Daarom startten we met een behoeftepeiling. 247 inwoners vulden de enquête in en gaven ons waardevolle inzichten én… nieuwe vragen. 

Ja, er was enthousiasme onder inwoners: ideeën voor themadagen over digitalisering, een wijkverpleegkundige aan boord, medicatie afhalen, misschien zelfs een paspoortservice. Ik zag het voor me: een bus vol leven, een ontmoetingsplek op wielen. Ook werd er in de behoeftepeiling door inwoners genoemd dat er een slager, speeltuin en zelfs een fietsenmaker gemist werd. Kortom, leefbaarheid in de kernen was een thema dat leeft.  

Maar tegelijkertijd riep de uitkomst ook twijfel op. Slechts 3% van de inwoners gaf aan moeite te hebben om zorg en welzijn te bereiken. Is dit dan het probleem dat we moeten oplossen? Of proberen we iets te repareren dat niet kapot is? Of wordt die 3% straks 12% door de toenemende vergrijzing en zijn we juist goed voorbereid? 

De hobbels op de weg

Samen met de projectgroep – een mooie mix van betrokken organisaties – bedachten we tal van activiteiten die we vanuit de bus konden aanbieden met in ons achterhoofd een reeks vragen. Waarvoor stappen inwoners echt naar binnen? Voor een kop koffie in een onbekende bus? Voor steunkousen? Medicatie? Ontmoeting? Vaccinaties? Wmo-vragen? We realiseerden ons ook: de inwoner met mobiliteitsproblemen stapt niet zomaar een bus binnen. En dan de uitvoering: 

• Elke activiteit leek mooi, maar was complex. Neem medicatie-afgifte: dat vraagt structurele continuïteit en strikte eisen. Met 26 kernen is dat bijna niet te doen. Bovendien bestaan er al afhaalautomaten die enige flexibiliteit bieden voor het afhalen. 

• Soms was er al een eenvoudigere oplossing. Een paspoortservice in de bus? Niet nodig, want in West Betuwe kun je je paspoort gewoon thuis laten bezorgen. 

• Of de urgentie was (nog) niet hoog genoeg. De druk op de zorg is groot, maar niet zó hoog dat we acuut zorgvragen moeten bundelen. Een wijkverpleegkundige kan beter een ronde door de wijk maken dan in een bus zitten. 

• En continuïteit? Ga er maar aanstaan: 26 kernen bedienen, liefst allemaal. Onhaalbaar. Dan alleen de kleine kernen zonder voorzieningen? Maar daar is de doelgroep op twee handen te tellen (bij wijze van spreken) en organisaties hebben simpelweg niet de mensen om dat structureel te doen. 

Af en toe stopte ik ook even om gesprekken langs de weg te hebben.

Zijn wij dan de enige in Nederland met dit idee? Niet helemaal. Het concept van een zorg- en welzijnsbus is uniek in onze regio, maar elders bestaan varianten. Dus dacht ik: laten we eens in gesprek gaan met gemeenten die dit al hebben geprobeerd. 

Hun ervaringen waren eerlijk en leerzaam. Een bus onderhouden blijkt een dure aangelegenheid. Verzekering, reparaties, chauffeurs, parkeren, tanken, verbouwen – het kost tijd, geld en organisatiekracht. En dan nog iets: mensen stappen niet altijd zomaar een bus in. Het biedt niet vanzelf psychologische veiligheid. Dat was een eyeopener. Want hoe laagdrempelig wij het ook bedoelen, voor sommige inwoners voelt een bus als een drempel in plaats van een brug. 

Kortom: hoe verder we reden, hoe groter de beren op de weg werden. Hoe konden we de route vervolgen?  

De afslag naar bestaande gebouwen

We kozen voor een tussenstop voor de bus: gebruikmaken van dorpshuizen. Minder kosten, meer vertrouwd. Maar ook daar bleven vragen: hoe haalbaar zijn de activiteiten? Hoe borgen we continuïteit? En als we elke tweede dinsdag van de maand in Est staan, bereiken we dan die 3% die moeite heeft met het bereiken van zorg? Of creëren we een oplossing die niet aansluit bij het echte probleem? 

Dit wilden we toetsen: met de nauwe betrokkenheid van ANBO organiseerden we een avond in Est om met inwoners in gesprek te gaan. De bijeenkomst Samen Ouder Worden in Est trok zo’n 15 ouderen. Geen volle zaal, maar wel waardevolle gesprekken. 

Wat bleek? Er zijn echt verbeterpunten die we samen kunnen oppakken, dit zal in elke kern zo zijn. Maar ook: wonen in de kernen van West Betuwe is prachtig en men woont en leeft in een gemeenschap met het besef dat niet alles om de hoek is. Misschien is dat juist de kracht: mensen kijken naar elkaar om en helpen elkaar naar de dokter of het ziekenhuis. 

En toch dacht ik … Het principe is hetzelfde: een soort mobiele variant met dezelfde activiteiten. Juist die activiteiten bleken moeilijk in de praktijk te brengen. Al denkende zag ik ons rijden in de bus en bereikten we het dorpje ‘onvermijdelijk’.

De les? We moeten meer doen van wat werkt en stoppen met wat niet werkt of niet gaat werken, in ieder geval voor nu. 

De eindhalte

In december 2025 hebben we samen met de projectgroep gezegd: voor nu niet doorzetten. Niet omdat het idee slecht is, maar omdat timing, middelen en noodzaak tellen. Soms is stoppen ook vooruitgang. Deze reis bracht ons inzichten, verbinding en een sterker netwerk. En wie weet… pakken we ooit die (bus)sleutel weer op om verder te rijden. 

Mijn persoonlijke rit

Ik ben tijdens deze reis heen en weer geslingerd tussen ’vol gas’ en ‘remmen’. Het idee was mooi. We hebben hetzelfde doel: goede en toegankelijke zorg en welzijn voor de inwoners. Maar soms is het juist het tonen van lef om ergens níet mee door te gaan. Is dat een mislukking? Nee! 

Ik ben juist trots. Trots op de samenwerking, op de gesprekken, op het vertrouwen dat groeide. Ons systeem is complex, maar het werkt als je elkaar vindt. We hebben geleerd, gelachen, soms geworsteld. En dat is waardevol. In dit geval ging het om de reis samen, niet om de bestemming. 

Dank aan iedereen die instapte. De weg was hobbelig, maar de reis was het waard! Huub Creemers