Interculturele gespreksvoering bij proactieve zorgplanning: lessen uit de ketenbijeenkomst

Op 30 september kwamen zo’n 45 zorgverleners en andere betrokkenen bij elkaar voor de ketenbijeenkomst proactieve zorgplanning (PZP) in de Gelderse Vallei. Centraal stond het thema interculturele gespreksvoering bij PZP: hoe ga je het gesprek aan over de laatste levensfase met mensen met een Islamitisch-culturele achtergrond?

Aannames bespreekbaar maken

De avond werd geopend door Salah Bofarid (arts-assistent IC Ziekenhuis Gelderse Vallei). Vanuit zijn dubbele perspectief als moslim en arts deelde hij ervaringen uit de praktijk. Hij ziet dat er zowel bij zorgprofessionals als bij islamitische patiënten en families aannames leven die goede communicatie over de laatste levensfase in de weg kunnen staan.

Hij gaf aan dat het belangrijk is om de wensen/verwachtingen vanuit een islamitische cultuur te respecteren. Maar dat er ook voor deze doelgroep duidelijk meerwaarde is in het voeren van een goed gesprek over het levenseinde. Een voorbeeld: de angst dat palliatieve sedatie het overlijden versnelt, terwijl het in werkelijkheid bedoeld is om comfort te bieden in de laatste levensfase. Door dit soort zorgen bespreekbaar te maken, ontstaat wederzijds begrip en vertrouwen.

Werkwijze voor islamitische doelgroepen

Daarna namen Tarik Akasbi en Hafsa Aznadi het woord. Zij hebben een werkwijze ontwikkeld voor PZP binnen de islamitische gemeenschap. Hun toelichting leverde veel herkenning en nieuwe inzichten op bij de aanwezigen! Zo werd benadrukt dat zorgverleners echt de tijd moeten nemen om het proces rondom ProActieve Zorgplanning voor te bereiden en uit te voeren, waarbij naar verwachting meer dan één gesprek nodig zal zijn.

Leren door te ervaren

Heel inspirerend was de interactieve theatervoorstelling waarbij diverse (PZP) casuïstiek werd nagespeeld door acteurs. De zaal mocht inbreken daar waar zij punten voor verbetering zagen. Herkenbare situaties voor veel aanwezigen, en interessant om samen te bespreken hoe we de gespreksvoering nog sensitiever kunnen aanvliegen.

Meer bewustwording en handvatten

Deelnemers gaven aan dat deze bijeenkomst ze meer bewustwording en handvatten voor cultuursensitieve gespreksvoering heeft opgeleverd. Ook wordt het belang van oefenen onderstreept, zoals een van de aanwezigen verwoordde: “Uiteindelijk is het een kwestie van gewoon doen en vlieguren maken!”

Scholing

Met financiering van het achterstandsfonds (Achterstandsfonds Gelderse Vallei) wordt de komende maanden gewerkt aan de verdere doorontwikkeling van scholing. Ook volgen 6 zorgverleners een verdiepende training van Tarik en Hafsa, zodat zij volgend jaar zelfstandig scholingen kunnen verzorgen voor collega’s. Begin februari 2026 wordt de scholing gespreksvoering PZP met mensen met een islamitische achtergrond voor alle huisartsen en praktijkondersteuners ouderenzorg aangeboden.

Meer weten

Deze bijeenkomst is georganiseerd in het kader van door ZonMw gesubsidieerde project ‘regionale ketenbrede aanpak proactieve zorgplanning’ en is mede mogelijk gemaakt door financiering va het Achterstandsfonds. Op de website van het regionaal project vind je de factsheet met tips voor gespreksvoering met mensen met een islamitische achtergrond.

Goed om te zien hoe onze regio zich samen inzet voor de implementatie van dit betekenisvolle onderwerp. Want voor goede zorg, zorgen wij samen! Heb je vragen? Dan kun je terecht bij:

• Vragen over de PZP Ketenbijeenkomst: Emmy Maats (arts-onderzoeker)
• Vragen over PZP algemeen / de Jaarbijeenkomst (26-11): Mariëtte de Vries (adviseur)