Hoe ga je van ziekte naar preventie in zorg en sociaal domein?

Gezondheid bevorderen om zo ziekten of klachten te voorkomen: preventie is het sleutelwoord in steeds meer beleidsstukken, visies en plannen. Maar hoe pak je dat aan? En hoe bevorder je gedrag als de ‘pijn’ van ziekte nog niet wordt gevoeld? En helpt de omgeving wel mee in het veranderen van gedrag? Dat blijken vaak de uitdagingen in preventief werken. 

Om de zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden, moeten we ondersteuning en zorg bieden in alle domeinen en voorkomen dat duurdere zorg nodig gaat zijn. Daar komt preventie om de hoek kijken. Om verschil te kunnen maken op dit onderwerp, dook Mura dieper in de betekenis van preventie voor het werkveld. Wat betekent het concreet voor de zorg en het sociaal domein? Wat speelt er op dit vlak in het werkveld? Hoe kijken onze professionals naar dit thema? Waar liggen de behoeften? Hoe leg je de link tussen zorg, sociaal domein en welzijn? Hoe kijk je over de schotten heen? En, wat doen we eigenlijk al?

Preventiebeleid

Preventie krijgt een steeds centralere rol in Nederland. Je ziet het terugkomen in allerlei gezondheidsakkoorden, zoals het Integraal Zorg Akkoord (IZA), het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). Wil je precies weten hoe het zit met die akkoorden? Mura heeft het voor je op een rij gezet. Het Loket Gezond Leven beschrijft de inzet van preventie op verschillende vlakken, met onderscheid naar doelgroep, vorm en bekostiging (zie afbeelding). Preventie kent dus vele aspecten en is vaak ook een kwestie van taal en perspectief. Een zorgverlener kijkt soms anders naar preventie dan een welzijnsmedewerker. Hoe brengen we deze werelden samen?

Uitdagingen en acties in Gelderse Vallei en Rivierenland

We haalden informatie op uit een adviesraad met stakeholders uit alle domeinen die werkzaam zijn in onze regio’s Gelderse Vallei en Gelders Rivierenland en brachten veel informatie bij elkaar uit verschillende bronnen, zoals de regioplannen in Gelderse Vallei en Rivierenland en best practices. Dat leerde ons dat de partners in het werkveld nog een flinke uitdaging ervaren in het stevig neerzetten van preventieve interventies, samenwerkingsverbanden rondom preventie, maar ook in de samenwerking tussen zorg en sociaal domein. Hoe ver men lokaal is met bijvoorbeeld de GALA ketenaanpakken wisselt en regionale samenwerking daarbij staat nog in de kinderschoenen. Ook zien we een uitdaging in wie er verantwoordelijk is voor preventie en wie het bekostigt.

Ketenaanpakken

De afspraken uit zowel IZA als GALA komen samen in een werkagenda met afspraken op het gebied van de inrichting van een regionale preventie-infrastructuur en voor de inrichting van vijf verschillende ketenaanpakken. Uiterlijk op 1 januari 2025 moet de inzet op gezonde leefstijl integraal onderdeel uitmaken van de reguliere zorg voor patiënten en mensen in risicogroepen. Er zijn vijf ketenaanpakken waar de partners vanuit IZA én GALA, lokaal én regionaal samen mee aan de slag moeten. Veel daarvan is of wordt al opgepakt in de regio’s Rivierenland en Gelderse Vallei:

• Kansrijke start
  Zie bijvoorbeeld de aanpak Kansrijke Start in Veenendaal
• Ketenaanpak kinderen met overgewicht
  Zie bijvoorbeeld de ketenaanpak in Culemborg
• Geïntegreerde Leefstijlinterventie (GLI)
  Lees over de ervaringen met CooL in Rivierenland
• Welzijn op recept
  Mura werkt als ROS mee aan de samenwerking met het landelijke kennisnetwerk Welzijn op recept
• Valpreventie
  Een succesvolle samenwerking vallen en vitaal bewegen in Rivierenland

In Gelderse Vallei en Rivierenland staat preventie dus al zeker op de agenda en zijn er mooie, breed gedragen initiatieven gestart. Steeds meer partners zoeken elkaar en ons op om domeinoverstijgend aan preventie te werken. We zetten in 2024 dan ook in op uitbreiding van onze ondersteuning bij diverse ketenaanpakken en op het helpen van de partners bij het steviger neerzetten van domeinoverstijgende samenwerkingsverbanden gericht op preventie. Alleen kun je misschien sneller zaken regelen, maar samen komen we verder.

Meer informatie of meteen aan de slag?

Denk je nu: ik wil ook meer doen met preventie. Of wil je hulp bij nieuwe of bestaande samenwerkingsverbanden rond dit onderwerp? Neem dan contact op met onze adviseurs Anne-Marie Winkelman of Noor Scheffers. Zij vertellen je graag meer of denken met je mee.