Blog – De jeugdprofessional: wel of geen succes?

Door Suzan Buitenhuis.

Soms lees je berichten die anders zijn dan verwacht. Recent verscheen het bericht dat jeugdprofessionals niet bijdragen aan verminderd zorggebruik^[1]. Dat verraste me. In het onderzoeksrapport^[2] is te lezen dat het gemiddelde jeugdzorggebruik niet daalt in gemeenten die inzetten op een jeugdprofessional (zoals bijvoorbeeld de POH-GGZ-Jeugd) en dat er veel variatie tussen gemeenten is. Interessant: er zijn ook gemeenten waar de toename beperkt is of waar zelfs een lager gebruik is. Daar wil ik meer over weten! Wat doen zij anders? En wat betekenen de uitkomsten uit het rapport voor onze regio? Wat is ervoor nodig is om een jeugdprofessional wél op een juiste manier in te zetten, met positieve effecten als minder verwijzingen?

Minder inzet van het sociaal wijkteam in Gelderse Vallei en Rivierenland

In het rapport staat dat in gemeenten waar veel kinderen hulp van het wijkteam ontvangen, het aantal kinderen met verwijzingen naar de tweede lijn minder stijgt dan in gemeenten zonder of met weinig wijkteamhulp. Dat is interessant! Hoe is dat in de regio’s Rivierenland en Gelderse Vallei? De meeste van deze gemeenten laten gemiddeld fors minder jeugdhulp zonder verblijf door het wijkteam uitvoeren dan het Nederlands gemiddelde^[3]. Daar lijkt dus nog winst te behalen! Belangrijk daarbij is dat de juiste randvoorwaarden worden gecreëerd waardoor professionals voldoende kennis, ervaring, vangnet en vertrouwen hebben en niet onnodig verwijzen om ‘op safe’ te spelen.

Kijk niet alleen naar kosten, maar ook naar kwaliteit

De onderzoekers namen het effect van de inzet van een jeugdprofessional op de kwaliteit van de jeugdzorg niet mee. Wel een belangrijke uitkomstmaat op het welzijn van de jeugd! Tijdens mijn interviews met huisartsen, praktijkondersteuners jeugd en sociaal wijkteam in West Betuwe over jeugdzorg hoorde ik veel positieve verhalen over praktijkondersteuners. Huisartsen kijken vaak met de medische bril. Wat blijkt? Niet altijd speelt er een lichamelijke klacht. Door de inzet van een jeugdprofessional in de huisartsenpraktijk wordt er verder gekeken naar het totale systeem. Er is meer tijd per kind en er wordt uitgebreider getrieerd. De jeugdprofessional stelt de juiste vragen en kent de ontwikkellijnen van het kind. Zo kan hij/zij onderscheiden wat wel en niet bij een normale ontwikkeling hoort en deze expertise delen in de huisartsenpraktijk. Ook bevordert de jeugdprofessional de samenwerking met andere partijen en kent zij het (preventieve) aanbod goed. Dat zorgt ook voor betere en meer diverse verwijzingen en daarmee de juiste zorg op de juiste plaats.

Het DNA van de jeugdprofessional

De huisartsenpraktijk is een belangrijke schakel in de zorg voor kinderen en jongeren, zo schreven we al eerder. Jeugdprofessionals die verbonden zijn aan een huisartsenpraktijk zijn vaak afkomstig van een zorgorganisatie. Soms zijn ze verbonden aan een sociaal wijkteam. De individuele bagage van de jeugdprofessional en zijn moederorganisatie kunnen erg bepalend zijn in hóe de jeugdprofessional werkt. Zijn er verschillen in verwijzingen van praktijkondersteuners jeugd die vanuit de huisartsenzorg (bijvoorbeeld de zorgroep) of vanuit de tweedelijnsorganisaties afkomstig zijn? En hoe zorg je dat de jeugdprofessional goed ingebed is in de ‘gast’-organisatie? In de gemeente West Betuwe leerden we over het belang van een goede introductie en het creëren van juiste randvoorwaarden om praktijkondersteuners succesvol in te zetten in de huisartsenpraktijk. Bijvoorbeeld: zorg ervoor dat de praktijkondersteuner regelmatig overlegt met de huisarts, dat ze bij voorkeur in hetzelfde gebouw zitten én dat ook de doktersassistente die de afspraken inplant op de hoogte is van wat de praktijkondersteuner kan. Open deuren? Ja, maar in de praktijk zie ik dat dit nog regelmatig niet wordt nageleefd…

Voorbeelden hoe het wél kan!

Wil jij ook inspirerende voorbeelden horen over hoe het anders kan? Welke beleidsinstrumenten er nog meer zijn voor grip op de jeugdzorg? Hoe de jeugdzorg beter kan met minder verwijzingen? Wij nodigden ‘goed voorbeeld’ gemeente Bergen op Zoom uit voor onze online inspiratiesessie Samen werken aan een sterke jeugdzorg op 19 januari. Maar misschien is de POH-GGZ-Jeugd of andere jeugdprofessional voor jou niet de beste optie? Ook betere afstemming en samenwerking tussen huisartsenpraktijken, gemeente, sociaal team, jeugdgezondheidszorg, onderwijs en jeugdhulpaanbieders kan een oplossing zijn. Communicatieplatform OZOverbindzorg kan daarbij helpen. Ook daarover hoor je meer tijdens de inspiratiesessie.

Ben jij erbij op 19 januari? Meld je dan hier aan.

Meer weten over het onderzoek in West Betuwe? Neem gerust contact op met Suzan Buitenhuis.
Of lees verder in het artikel ‘Jeugdzorg sterker en beter: 5 oplossingsrichtingen’.

[1] Binnenlands Bestuur 10-12-2020. Praktijkondersteuners jeugd leveren geen zorgwinst op.
[2] Wijkteams en praktijkondersteuners in de jeugdzorg (cpb.nl)
[3] Dashboard – Jeugd en jeugdhulpverlening (waarstaatjegemeente.nl)